Αλμπέρ Καμύ σημαίνει ελεύθερος


Άργησε. Άργησε πολύ να πέσει στα χέρια μου βιβλίο του Καμύ και στα αυτιά μου το όνομά του. Κι έπεσε με τόσο λάθος κι αδικημένο τρόπο που πριν ακόμη προλάβω να διαβάσω το έργο του, με κέντρισε. Σήμερα 4 Γενάρη συμπληρώνονται 56 χρόνια από τον θάνατό του και τα χέρια μου ξανάπεσαν στον Ξένο, στην Πανούκλα, στον Επαναστατημένο Άνθρωπο.

Ο βιογραφισμός δεν είναι η αγαπημένη μου μέθοδος προσέγγισης και κατά συνέπεια δεν θα ακολουθηθεί κι εδώ.

Η πολύπτυχη ταυτότητά του, συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός, διασκευαστής, δημοσιογράφος κι επαναστάτης, επαναστάτης της ζωής και του ίδιου του του εαυτού, μας κάνει αισθητή την απουσία του Καμύ, ο οποίος απεβίωσε σε αυτοκινητιστικό μόλις 47 ετών. 

Καμύ σημαίνει αντίσταση. Στον ευρωπαϊκό υπαρξισμό. Στην στενότητα και την ανελευθερία. 

Σε μια εποχή που αποδεκτή ήταν η ευρωπαϊκή συμβατότητα και το ρεύμα του υπαρξισμού, ο Καμύ συγκρούστηκε. Με τον πάπα, με τους κομμουνιστές και τους φασίστες, τους ναζί, τους κληρικούς, τους υπαρξιστές και τους "διαννοούμενους".

Καμύ σημαίνει ελευθερία.

Καμύ σημαίνει κατάκτηση.

"Να αξιωθούμε μια μέρα να ζήσουμε σαν ελεύθεροι άνθρωποι", έλεγε, "Δηλαδή σαν άνθρωποι που αρνιούνται να ασκήσουν καθώς και να υποστούν την φρίκη."
Έτσι μόνο είναι λεύτερος ο άνθρωπος.

Για τον Καμύ δεν μπορεί να μιλήσει κανείς καλύτερα από ότι το ίδιο του το έργο και ο ίδιος ο λόγος. Τι είναι τέχνη για τον Καμύ; Πως μοιάζει η τέχνη στα μάτια ενός δημιουργού; Τι είναι καλλιτέχνης; Αυτά μας τα απαντά ο ίδιος στο απόσπασμα που ακολουθεί και είναι από την ομιλία του μόλις του απονεμήθηκε το νόμπελ.

"Προσωπικά δεν μπορώ να ζήσω χωρίς την τέχνη μου, αλλά δεν τοποθέτησα ποτέ την τέχνη αυτήν πάνω απ’ όλα. Αν, αντίθετα, μου είναι απαραίτητη, αυτό συμβαίνει γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους ανθρώπους, και μου επιτρέπει να ζω, έτσι όπως είμαι, στο ίδιο επίπεδο με όλους τους άλλους. Η τέχνη δεν είναι στα μάτια μου μοναχική απόλαυση, είναι μέσο να συγκινεί κανείς το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ανθρώπων, προσφέροντάς τους προνομιούχα εικόνα των κοινών πόνων και ευχαριστήσεων – δεν επιτρέπει στον καλλιτέχνη ν’ απομονωθεί, τον υποτάσσει στην πιο ταπεινή και την πιο παγκόσμια αλήθεια. Και συχνά αυτός που διάλεξε τη μοίρα του καλλιτέχνη, γιατί αισθανόταν διαφορετικός, μαθαίνει πολύ γρήγορα πως δεν θα θρέψει την τέχνη του όντας διαφορετικός, αλλά ομολογώντας την ομοιότητά του με τους άλλους. Ο καλλιτέχνης σφυρηλατείται μέσα σ’ αυτό το συνεχές πηγαινέλα από τον εαυτό του στους άλλους, ανάμεσα στην ομορφιά, που δεν μπορεί να την αρνηθεί, και την κοινότητα, απ’ όπου δεν μπορεί να ξεριζωθεί. Γι’ αυτόν το λόγο οι αληθινοί καλλιτέχνες δεν περιφρονούν τίποτε· υποχρεώνονται να κατανοήσουν αντί να κρίνουν. Και αν πρέπει να πάρουν μια θέση σ’ αυτόν τον κόσμο, δεν μπορεί να είναι παρά η θέση σε μια κοινωνία όπου, σύμφωνα με το μεγάλο λόγο του Νίτσε, δεν θα βασιλεύει πια ο κριτής αλλά ο δημιουργός, είτε είναι διανοούμενος είτε εργάτης."





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου